Vereiste minimale woningkwaliteit 

Het is belangrijk dat de structuur van een gebouw sterk en stevig is. De dragende onderdelen van de structuur zijn héél belangrijk: het dak, de gevel, de dragende binnenmuren en de vloeren.

Gebreken aan dragende elementen zoals verzakkingen of barsten en scheuren kunnen een gevaar betekenen voor de bewoners. Soms zijn de dragende onderdelen niet stevig met elkaar verbonden. Ook dan is er een probleem met de stabiliteit van het gebouw.

Oppervlakkige aantastingen door weersomstandigheden zoals bijvoorbeeld vergrijzing van het hout, windbarstjes in de cementlaag, ... die enkel het uitzicht veranderen zonder de structuur aan te tasten, houdt u gewoon goed in het oog.

Indien de structuur goed zichtbaar is, kunt u gemakkelijk alle onderdelen op gebreken nakijken. Is de constructie, de muur, het dak, de vloer, ... bekleed, dan kunnen vervorming en eventuele beschadiging van de bekledingen duiden op gebreken aan de structuur.

Aantasting en/of doorbuiging van de dragende dakdelen

Een dak kan plat, hellend of gebogen zijn. Het kan gaan over het dak boven de eengezinswoning zowel als dat boven de meergezinswoning of appartementsgebouw. De dragende structuur van hellende én platte daken is meestal in hout, soms ook in staal. Platte daken kunnen ook uit beton bestaan.

Te beoordelen elementen

De dakstructuur is het geheel van dragende elementen van het dak. De dragende dakdelen kunnen het gebinte of dakspant zijn, de draagbalken, de dakplaat, enzovoort. Ook moeten de dakelementen stevig met elkaar en met andere bouwonderdelen (bv. met de schoorsteen) verbonden zijn om van een stabiele dakstructuur te kunnen spreken.

De binnen- en buitenbekleding van het dak maken geen deel uit van de dakstructuur. De dakbedekking langs de buitenkant staat in voor de wind- en waterdichting, houdt de warmte binnen en de koude buiten en komt bij ‘Geen insijpelend vocht’ aan bod. De afwerking van het dak langs de binnenzijde wordt beoordeeld onder ’Geen condenserend vocht of schimmelvorming’ en ‘Degelijke afwerking van de plafonds’.

Gebreken aan de dakstructuur zoals de aantasting of de doorbuiging van de dragende onderdelen kunnen van structurele, fysische, biologische of chemische aard zijn.

Quotering gebreken

Gebreken aan de dakstructuur die een direct gevaar betekenen voor de bewoners behoren tot categorie III. De woning is dan onbewoonbaar. Wanneer het gebrek ernstig is zonder direct gevaar, is het een gebrek van categorie II. De woning is dan ongeschikt. Kleine gebreken aan de dakstructuur worden in categorie I gequoteerd.

Een stabiele buitendakse schouw

Een buitendakse schouw kan zijn: een gemetselde schoorsteen, een zelfdragend pijpsysteem  of een combinatie van de twee. Het is belangrijk dat de buitendakse schouw sterk en stevig en dus stabiel is en geen gebreken zoals scheuren vertoont.

Te beoordelen elementen

Vervorming (bv. scheuren) of andere schade aan de bekleding van de schouw kunnen er op wijzen dat er iets mis is met de (stabiliteit van de) schouw. Gebreken aan de buitendakse schouwen kunnen van structurele, fysische, biologische of chemische aard zijn.

Opgelet! 

Is de schoorsteen niet stabiel? Dan is er een mogelijk risico op CO-vergiftiging binnenin de woning of bestaat er een gevaar voor brand door vlamdoorslag.

Quotering gebreken

Gebreken aan de buitendakse schouw die een direct gevaar betekenen voor de bewoners behoren tot categorie III. Wanneer het gebrek ernstig is zonder direct gevaar, is het een gebrek van categorie II. Kleine gebreken aan de buitendakse schouw worden in categorie I gequoteerd.

Vervorming en/of scheurvorming van het gevelvlak of gevelelementen van de buitenmuren

Buitenmuren of gevels zijn muren die in contact staan met de buitenlucht en al dan niet gemeenschappelijk zijn. Hier worden ook uitzonderlijk keldermuren bijgerekend ook al staan die niet in contact met de buitenlucht. Buitenmuren moeten de bewoners beschermen, ramen en deuren toelaten en het dak en de tussenliggende vloeren dragen. De buitenmuren en de onderdelen van deze muren, zoals balken boven (raam- en deur-)openingen, kolommen, schouwmassieven, ... mogen niet vervormd of  gescheurd zijn of verzakkingen vertonen.

Gemeenschappelijke muren kunnen zijn:

  • de scheidingsmuren tussen verschillende gebouwen;
  • de scheidingsmuren tussen appartementen onderling.

Deze muren staan ook niet in contact met de buitenlucht maar worden wel als buitenmuren beschouwd.

Te beoordelen elementen

Buitenmuren moeten stabiel zijn in hun geheel en in elk van hun onderdelen.

De onderdelen van een muur kunnen zijn:

  • stenen, blokken, of andere elementen die op elkaar gestapeld en verbonden worden met cement of lijm;
  • een skeletbouw: een kader van stijlen en regels opgevuld met bijvoorbeeld metselwerk of platen;
  • een massieve gestorte betonnen wand;
  • ...

Andere onderdelen zijn alle elementen die de buitenmuren of gevels met de tussenvloeren, daken, tussenmuren, ... verbinden en het gebouw tot een stabiel geheel maken zoals:

  • balken: dit zijn alle dragende horizontale gevelelementen uit om het even welk materiaal. Bijvoorbeeld:
    • lateien: draagbalken boven ramen en deuren;
    • liggers: draagbalken of ondersteunende balken;
    • gemetselde rollagen: rijen van op hun kant gemetselde stenen.
  • kolommen: dit zijn alle verticale gevelelementen uit om het even welk materiaal;
  • balkons: een uit de gevel uitstekende vloerconstructie waartoe ook de consoles en de borstwering horen;
  • erkers: een raamconstructie die aan de gevel hangt waartoe ook de consoles, de vloerplaat, het eigen dak en borstwering behoren.

Alle onderdelen moeten verwerkt zijn tot een stevig en stijf en dus stabiel geheel. Dit is niet het geval indien het gevelvlak of gevelelementen van de buitenmuren verzakkingen of barsten en scheuren of andere gebreken vertonen. De verschillende gebreken kunnen worden onderverdeeld in structurele, fysische of biologische gebreken en gebreken ten gevolge van chemische processen.

Quotering gebreken

De vervorming en/of scheurvorming van het gevelvlak of gevelelementen van de buitenmuren of de gemeenschappelijke muren zijn een gebrek van categorie III, wanneer dit een direct gevaar betekent voor de bewoners. Wanneer het gebrek ernstig is zonder direct gevaar, is het een gebrek van categorie II. Kleine gebreken op het vlak van stabiliteit van de buitenmuren of de gemeenschappelijke muren worden in categorie I gequoteerd.

Vervorming en/of scheurvorming van dragende binnenmuren of -elementen

Dragende binnenmuren zijn binnenmuren die andere gebouwelementen zoals vloeren, het dak, ... dragen en zo mee voor de stabiliteit van het gebouw zorgen. Zij moeten de veiligheid van de bewoners verzekeren, openingen toelaten en het dak en de tussenliggende vloeren dragen. Dragende binnenmuren en de onderdelen van deze muren, zoals balken boven (raam- en deur-)openingen, kolommen, schouwmassieven, ... mogen niet vervormd of gescheurd zijn.

Te beoordelen elementen

Binnenmuren moeten stabiel zijn in hun geheel en in elk van hun onderdelen.

De onderdelen van een muur kunnen zijn:

  • stenen, blokken, of andere elementen die op elkaar gestapeld en verbonden worden met cement of lijm;
  • een skeletbouw: een kader van stijlen en regels opgevuld met bijvoorbeeld metselwerk of platen;
  • een massieve gestorte betonnen wand;
  • ...

Andere onderdelen zijn alle elementen die de muren met de tussenvloeren, daken, tussenmuren, ... verbinden en zo het gebouw tot een stabiel geheel maken zoals:

  • balken: dit zijn alle dragende horizontale elementen uit om het even welk materiaal. Bijvoorbeeld:
    • lateien: draagbalken boven deuropeningen;
    • liggers: draagbalken of ondersteunende balken;
  • kolommen: dit zijn alle verticale elementen uit om het even welk materiaal.

Alle onderdelen moeten verwerkt zijn tot een stevig en stijf en dus stabiel geheel. Dit is niet het geval indien de binnenmuren verzakkingen of barsten en scheuren of andere gebreken vertonen. De verschillende gebreken aan de binnenmuren kunnen worden onderverdeeld in structurele, fysische of biologische gebreken en gebreken ten gevolge van chemische processen.

Quotering gebreken

De vervorming en/of scheurvorming van de dragende binnenmuren of -elementen zijn een gebrek van categorie III, wanneer dit een direct gevaar betekent voor de bewoners. Wanneer het gebrek ernstig is zonder direct gevaar, is het een gebrek van categorie II. Kleine gebreken op het vlak van stabiliteit van de dragende binnenmuren of -elementen worden in categorie I gequoteerd.

Onderdimensionering en/of aantasting van de draagvloeren

Vloeren zijn de horizontale elementen van een gebouw die, naast de stijfheid die ze aan het gebouw geven, ook de gebruikslasten overdragen op de muren.  De meest voorkomende types draagvloeren zijn:

  • houten balken of roosters;
  • vloeren die bestaan uit het naast elkaar plaatsen van welfsels, ...;
  • vloerplaten en plaatsystemen zoals al dan niet ter plaatse gestorte betonplaten, zelfdragende stalen platen, ...; 
  • ...

Te beoordelen elementen

Een draagvloer kan maar een bepaalde afstand overbruggen afhankelijk van het materiaal en de dikte (of dimensionering) van de vloer; anders gaat hij doorbuigen.

Vloeronderdelen zijn:

  • de dekvloer: zorgt ervoor dat de draagvloer veilig beloopbaar is. Voorbeelden van dekvloeren zijn: chape op prefab-plaatvloeren, houten planken op een houten rooster, ...;
  • de afwerking: de bovenste laag van de vloerconstructie die geen dragende functie heeft (bijvoorbeeld: tegels, kunststof, linoleum, textiel, ...). Indien de afwerkingslaag beschadigd is, is er misschien een probleem met de vloer. Zie ook ‘Degelijke afwerking van vloeren’.

Andere onderdelen zijn alle elementen die de vloeren met de muren, daken, ... verbinden en het gebouw tot een stabiel geheel maken bv. bevestigingsankers van (draagbalken van) de vloer in de muren.

Alle vloeronderdelen moeten verwerkt zijn tot een stabiel geheel en voldoende sterkte hebben; ze mogen niet aangetast zijn en geen andere gebreken zoals scheuren of verzakkingen vertonen. De verschillende gebreken aan de draagvloeren kunnen worden onderverdeeld in structurele, fysische of biologische gebreken en gebreken ten gevolge van chemische processen.

Quotering gebreken

De onderdimensionering en/of aantasting van de draagvloeren zijn een gebrek van categorie III, wanneer dit een direct gevaar betekent voor de bewoners. Wanneer het gebrek ernstig is zonder direct gevaar, is het een gebrek van categorie II. Kleine gebreken op het vlak van stabiliteit van de draagvloeren worden in categorie I gequoteerd.

Vereisten uit andere beleidsvelden

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening eist voor stabiliteitswerken meestal een omgevingsvergunning. Voor sommige werken volstaat een melding of geldt een vrijstelling.