Stabiele woning

Structurele gebreken

Wat zijn structurele gebreken?

Een structureel gebrek kan zijn:

  • een muur, een balk, een kolom, ... die doorbuigt, verzakt of vervormt waardoor die kan barsten of zelfs scheuren. Scheuren, verzakkingen en vervormingen, zoals holle of bolle uitbuiking, komen zowel in binnen- als in buitenmuren voor;
  • de onderdelen van het dak, de muren, de vloeren, ... zijn niet stevig aan mekaar verbonden;
  • het dak, de muren, de vloeren, ... zijn niet stevig aan de andere bouwonderdelen verbonden.

Hoe verhelpen en door wie?

Eerst tracht u de oorzaak en de ernst van het probleem te achterhalen. Een expert, architect of ingenieur, kan u hierbij helpen en bepalen welke werken nodig zijn. Daarna kan een aannemer de werken uitvoeren. Wanneer instortingsgevaar dreigt, moeten de dragende elementen zo snel mogelijk uit- of afgebroken en vervangen of minstens gestut worden. Dit gebeurt altijd door een aannemer.

De oorzaken van structurele gebreken zijn: onderdimensionering, overbelasting of een te grote belasting op één bepaalde plaats, ondeskundige uitvoering of herstellingen, hevige windstoten en temperatuurverschillen waardoor het metselwerk van bijvoorbeeld schouwen gaat barsten, verzakkingen van het gebouw (bijvoorbeeld door bronbemaling), gebruik van niet-aangepaste materialen, verbouwingswerkzaamheden, trillingen, ...

Scheuren en vervormingen, zoals holle of bolle uitbuiking, komen zowel in binnen- als in buitenmuren voor. De breedte en de richting van een scheur is belangrijk. Er zijn zowel verticale, horizontale als diagonale scheuren. Vooral verticale en naar boven opengaande scheuren zijn problematisch.

Bij het vaststellen van een barst kan men nagaan of deze stabiel is door bv. tape dwars over de scheur te plakken, een merkteken in potlood aan te brengen op de tape en op de muur en zien of de merktekens uit mekaar trekken in de tijd. Indien zet- en constructieve scheuren  niet stabiel zijn en zich voortzetten, moeten ze worden nagekeken door een expert, architect of ingenieur. Deze bekijkt wat de mogelijke oorzaak is, hoe een aannemer het scheuren kan stoppen en de schade kan herstellen.

Bij vervormingen kan het bouwelement verstevigd worden door extra materiaal of - indien nodig - moet het in zijn geheel vervangen worden. Bij vervanging moet de hele constructie gestut worden; laat dat aan een aannemer over.

Structurele gebreken aan dragende elementen in beton

Scheuren in de trekzone van het beton verdienen speciale aandacht. De trekzone is meestal de onderzijde van de balk of plaat. Indien beton onderaan scheurt, is ofwel de balk of plaat niet dik genoeg of zit de wapening te diep. Dan moet de balk of plaat worden vervangen. Soms kunnen chemische verankeringen helpen de structuur terug stabiel te maken. Deze werken worden door gespecialiseerde bedrijven uitgevoerd.

Structurele gebreken aan dragende elementen in hout

Een schrijnwerker kan de houten draagbalk die doorgebogen is, opkrikken en zo zijn oorspronkelijke vorm teruggeven. Dit kan een zeer ingewikkelde en arbeidsintensieve operatie zijn en is niet altijd noodzakelijk. Een niet stabiele constructie kan verstevigd worden door extra stukken toe te voegen in hout maar eventueel ook in staal of door de onderdelen terug stevig aan mekaar vast te maken. Soms is de balk of kolom in hout te zwaar belast waardoor die gaat doorbuigen en moet de belasting naar andere dragende elementen over gebracht worden bijvoorbeeld door er een kolom of muur onder te zetten.

De keuze tussen deze verschillende oplossingen is sterk afhankelijk van de staat waarin de elementen zich bevinden en de omvang van het probleem.

Structurele gebreken aan dragende elementen in metselwerk

Scheuren of barsten in het metselwerk (schoorstenen, buitengevel, binnenmuren, ...) kunnen worden hersteld door het uitkappen en het vervangen van de beschadigde stenen en voegwerk. Schoorstenen zijn onderhevig aan trillingen en wind: vermijd een afwerking in cement omdat die gemakkelijk kan barsten.

Indien u de afvoergassen van uw open haard of verwarmingsketel via een gemetste schoorsteen wilt afvoeren, voorzie dan een inwendige afvoerbuis waardoor de temperatuurschommelingen in het metselwerk beperkt blijven. Kies dan liefst geen flexibele afvoerbuis want die kan gaan doorzakken. U kunt een gemetselde schoorsteen ook (deels) vervangen door een dubbelwandig pijpsysteem.

Wat kunt u doen om het te voorkomen?

Raadpleeg een expert (architect of ingenieur) alvorens verbouwingswerken aan te vangen.

Doe voor de berekening van de draagstructuur altijd beroep op een expert (architect of ingenieur).

Meer informatie

Raadpleeg het Technisch handboek woningkwaliteit. Technische richtlijnen voor een woningkwaliteitsonderzoek van de Vlaamse Overheid.